จากการที่ทีมงานโซล่าฮับ ได้เข้านำเสนอข้อมูลและรายละเอียดการติดตั้งระบบโซล่าเซลล์แบบออนกริด (Solar Rooftop) สำหรับใช้งานเองเพื่อประหยัดค่าไฟฟ้า ให้กับโรงงาน สำนักงาน อพาร์ทเม็นท์ หรือ สถาบันการศึกษา ฯลฯ มีอยู่ข้อหนึ่งที่จะได้รับเป็นคำถามอยู่เสมอคือ

***ช่วงแรกยังไม่ค่อยมั่นใจว่าระบบระบบโซล่าเซลล์แบบออนกริด จะดีจริงหรือคุ้มค่าหรือไม่ จะติดตั้งระบบฯเพื่อรองรับเฉพาะแสงสว่างหรือบางโซน ก่อนได้ไหม หากได้ผลดี แล้วค่อยติดตั้งเพิ่ม ขยายครอบคลุมให้รองรับทั่วทั้งโรงงาน ได้หรือไม่ ?

        ไฟฟ้า DC จากแผงโซล่าเซลล์ จะส่งต่อมายังอุปกรณ์ DC Combiner Box (ซึ่งจะมี DC Breaker,Surge Protection และอาจจะมี FireFighter Switch) จากนั้นส่งต่อไฟฟ้า DC ไปยังอินเวอร์เตอร์เพื่อแปลงไฟฟ้า DC เป็น AC จากนั้นก็ต่อเข้า Main Breaker จากนั้น

          เรื่องการวางแผงโซล่าเซลล์ บนหลังคาเมทัลชีต แบบสกรูยึด เท่าที่ทีมงานโซล่าฮับ พบเจอมา ก็แล้วแต่คนออกแบบการวางแผงครับ สไตล์ใคร ก็สไตล์มัน แต่ลองช่วยกันคิดหรือหาเหตุผลหน่อยครับ ว่าวางแบบใดดีที่สุดสำหรับผู้ติดตั้ง และกับผู้ใช้งาน(Owner) 

แบบที่ 1 วาง Rail ตามลอนเมทัลชีท

แบบที่ 2 วาง Rail ตามแป

ดังรูปที่ 1 , 2 และ 3 

6.จากรูปนี้เน้น ราคาประหยัดในการติดตั้ง ช่างจึงได้นำเหล็กฉากธรรมดา ที่ไม่ได้ชุบกัลวาไนซ์ (Hot Dip Galvanize : HDG) มาทำเป็น Mounting ยึดแผงโซล่าเซลล์ ก็ต้องอย่าลืมว่าระบบโซล่าเซลล์ บนหลังคาเพื่อประหยัดค่าไฟฟ้า เมื่อติดตั้งแล้วต้องอยู่กับเราไปอีกไม่น้อยกว่า 20 ปี ดังนั้นเหล็กที่ไม่ได้ชุบ HDG ต้องตากแดด ตากฝน ไม่กี่ปีก็เป็นสนิม ดังนั้้นหากจะใช้เหล็กเป็นโครงสร้างรองรับแผง ก็ควรที่จะชุบ HDG เพื่อความคงทนและคุ้มค่าในระยะยาว 

การติดตั้งระบบผลิตกระแสไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์ ติดตั้งบนหลังคา แบบ ออนกริด หรือที่เราเรียกกันว่า Solar PV Rooftop นั้นขั้นตอนแรกของการจัดทำโครงการ ก็คือการออกแบบระบบฯ เนื่องจากเนื้อหาค่อนข้างยาว จึงได้แบ่งจัดทำเป็น 7 ตอน โดยสามารถดูรายละเอียดตามลิงค์ด้านล่างนี้

จากที่ได้กล่าวถึงรายละเอียดการติดตั้งโซล่าเซลล์ บนหลังคาไปแล้ว ตอนนี้จะยกตัวอย่างของการติดตั้งที่ไม่ได้มาตรฐาน ซึ่งอาจจะมีความเสี่ยงที่จะทำให้เกิดอันตราย ในการใช้งานระบบฯ ซึ่งข้อมูลที่นำเสนอนี้ ก็มีทั้งที่ทีมงานโซล่าฮับ ได้ไปพบเจอที่หน้างานมา (ซึ่งมีผู้รับเหมาหรือช่างท่านอื่นได้ติดตั้งไปแล้ว) และรวมทั้งจากเว็บไซท์ในต่างประเทศ ซึ่งที่นำมาให้ดูก็เพื่อให้ทุกๆท่านได้ระมัดระวัง และควบคุมผู้รับเหมาให้ติดตั้งได้อย่างถูกต้อง ครบถ้วน ไม่ต้องมานั่งพะวงหลังจากติดตั้งเสร็จแล้ว ว่าจะเกิดอันตรายอะไรหรือป่าว

ทำไมต้องใช้แผงโซล่าเซลล์ ประเภท Poly Crystalline ในการติดตั้งระบบการผลิตไฟฟ้า บนหลังคา ใช้ Mono , Thin Film ไม่ได้เหรอ?

นี่คือคำถามที่ เราได้รับมาจากการไปนำเสนอโรงงานหรือสำนักงานที่มีความสนใจจะติดตั้งระบบโซล่าเซลล์ บนหลังคา เพื่อประหยัดค่าไฟฟ้า คำตอบช่วงแรกๆของเราก็ ตอบไปตามตรงว่า ก็ต่างประเทศส่วนใหญ่ เค้าก็ใช้ Poly กันทั้งนั้นแหละ แต่คำตอบลึกๆแล้ว เราก็ให้ความกระจ่างไม่ได้ ว่าเพราะเหตุใด?

เริ่มต้นด้วยตัวอย่างSingle Line Solar Rooftop ซึ่งจากตัวอย่างรูปนี้จริงๆมี Inverter ขนาด 25 kWp. จำนวน 3 ตัว (แต่ตัดมาให้ดูแค่ตัวเดียว)  เริ่มจากด้านขวามือ ไล่มาทางซ้ายมือ

Solar PV Rooftop for Self Consumption          

          การผลิตไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์ ที่มีการติดตั้งกันอย่างแพร่หลายทั่วโลกในปัจจุบันนี้ เป็นการติดตั้งที่เรียกว่าระบบ ออนกริด (On Grid) หรือระบบเชื่อมต่อกับระบบจำหน่ายฯ ซึ่งหมายความว่าเมื่อผลิตไฟฟ้าได้แล้วก็นำไปขนานเชื่อมต่อกับระบบโครงข่ายไฟฟ้า ของการไฟฟ้าฯ

จุดที่เหมาะสมสำหรับการติดตั้งอุปกรณ์ Inverter ก็มีข้อควรพิจารณาอยู่หลายประการ เช่น

1.ควรติดตั้งใกล้กับแผง PV เนื่องจากหากวางใกล้กันก็จะทำให้ประหยัดสายไฟ DC ที่เดินจาก PV ไปยัง ตู้ Combiner Box ซึ่งส่วนใหญ่เราก็จะติดตั้งในห้อง Inverter Room (ก็มีบ้างบางแห่งที่ ติดตั้งตู้ Combiner Box ไปติดตั้งบนหลังคาที่ใกล้กับแผง PV แล้วจึงดึงสายไฟที่มีการรวมหลายString แล้ว ไปยังห้อง Inverter Room ) อีกทั้งหาก ติดตั้ง Inverter ห่างจาก PV มากเกินไป เป็นร้อยๆเมตร อาจมีผลเรื่องแรงดันตกคร่อม ซึ่งเราก็ต้องเพิ่มขนาดสายให้ใหญ่ขึ้นไปอีก

สมาคมวิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ (วสท.) ได้จัดทำมาตรฐานระบบผลิตไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์ที่ติดตั้งบนหลังคา โดยได้จัดพิมพ์ครั้งที่ 1 เมื่อพฤศจิกายน 2559 เพื่อเป็นแนวทางในการติดตั้งระบบโซล่าเซลล์ ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย ซึ่งในบทที่ 5 ได้กล่าวถึง การทำสัญลักษณ์และเอกสาร สำหรับการติดตั้งระบบผลิตไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์ที่ติดตั้งบนหลังคา

ความเดิมคราวก่อน เราได้ติดตั้งแผงโซล่าเซลล์ หรือ PV บนหลังคาแล้ว ต่อจากนั้นเราก็ต้องเดินสายไฟฟ้า DC หรือเค้าเรียกกันว่า สาย PV1-F โดยใส่ในท่อร้อยสาย(Conduit) หรือรางสายไฟ (WireWay) เพื่อเดินมายัง DC Combiner Box (เป็นจุดรวมสายไฟ DC แต่ละ String มาต่อขนานกันเพื่อให้ได้กำลังไฟฟ้าที่เพิ่มขึ้น แต่โวลท์เท่าเดิม) ซึ่งส่วนใหญ่เราก็จะติดตั้งอยู่ในห้อง Inverter Room หรือใกล้กับตัวInverter  สำหรับท่อร้อยสาย และรางเดินสายไฟก็มีทั้งแบบใช้ภายนอกอาคารและใช้ภายในอาคาร (เดี๊ยวค่อยลงรายละเอียดในตอนถัดๆไป)

เนื่องจากในปัจจุบันนี้ (พ.ค.60) เทคโนโลยีเกี่ยวกับระบบโซล่าเซลล์ มีการพัฒนาอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะอุปกรณ์หลัก 2 อย่างที่เป็นหัวใจในการผลิตไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์ คือ แผงโซล่าเซลล์ และ อินเวอร์เตอร์ วันนี้ขอกล่าวถึงประเภทของ Solar Inverter ที่มีวิวัฒนาการให้มีประสิทธิภาพสูงและเหมาะกับการใช้งานในแต่ละประเภท 

Solar Inverter มีหน้าที่แปลงไฟฟ้า DC (จากแผงโซล่าเซลล์) ให้เป็นไฟฟ้า AC เพื่อนำมาต่อโหลดเพื่อใช้งานต่อไป 

ต้องขอออกตัวก่อน ว่าข้อมูลที่กล่าวถึงด้านล่างนี้เป็นการรวบรวมข้อมูลโซล่า อินเวอร์เตอร์ ที่ทีมงานโซล่าฮับไปเจอะเจอมา ณ ในเวลานี้ (พ.ค.60) ซึ่งต่อไป อาจจะมีพัฒนาการหรือมี Innovation ที่เพิ่มความสามารถของ อินเวอร์เตอร์ ที่มากยิ่งๆขึ้นไปอีก หรือหากท่านใดมีข้อมูลเพิ่มเติมที่ต้องการแบ่งปัน หรือเห็นว่าข้อมูลไม่ถูกต้อง รบกวนแจ้งมาที่ This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. หรือ facebook.com/solarhub.co.th เพื่อทางทีมงานจะได้ตรวจสอบแก้ไขต่อไปครับ ทั้งนี้ก็จะได้แบ่งปันและแลกเปลี่ยนข้อมูลความรู้กันครับ

การประมาณการ ค่าการผลิตกระแสไฟฟ้า ที่เหล่ามืออาชีพนักออกแบบระบบโซล่าเซลล์ เค้านิยมใช้กันก็มี โปรแกรม PVSYST ครับที่ใช้กันเยอะซึ่งราคาก็แพงเอาเรื่องอยู่ ประมาณ 1,025 usd /1 license และการใช้งานก็ยุ่งยากซ้ำซ้อนต้องใช้เวลานานในการเรียนรู้โปรแกรม 

กรณีที่เรามีความต้องการที่จะติดตั้งระบบโซล่าเซลล์ บนหลังคาโรงงานเพื่อประหยัดค่าไฟฟ้า เราสามารถที่จะลองประมาณการก่อนได้ว่า เมื่อเราติดตั้งแล้ว เราจะผลิตกระแสไฟฟ้าได้สักกี่หน่วย หรือกี่ยูนิต กันแน่ แล้วมันจะคุ้มค่าเงินลงทุนที่เราลงไปหรือไม่ วันนี้โซล่าฮับ จะมาแนะนำระบบประมาณการ ค่าการผลิตกระแสไฟฟ้าแบบง่ายๆ ไม่ซับซ้อน แต่เชื่อถือได้ ที่สำคัญคือ ฟรี! ครับ นั่นคือ>>> PVWatts Calculator

อันเนื่องมาจาก ทีมงานโซล่าฮับ ได้เข้านำเสนอการติดตั้งระบบการผลิตไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์ บนหลังคา สำหรับใช้เองเพื่อประหยัดค่าไฟฟ้า ซึ่งเป็นรูปแบบการติดตั้ง โซล่าเซลล์ แบบออนกริด ก็จะได้รับความต้องการเพิ่มเติมจากเจ้าของอาคารหรือโรงงานว่า อยากจะติดตั้งแบตเตอรี่เข้าไปด้วย เพื่อเป็นการเก็บพลังงานที่ผลิตได้มาทดแทน ในช่วงเวลากลางคืนได้หรือไม่? ซึ่งทีมงานโซล่าฮับ ได้นำเสนอเป็นทางเลือกให้กับลูกค้าได้ตัดสินใจ ซึ่งเห็นว่าเป็นประโยชน์ กับท่านอื่นๆที่กำลังศึกษาหาข้อมูลเกี่ยวกับระบบไฮบริดส์ ซึ่งก่อนที่จะกล่าวถึงระบบไฮบริดส์ ก็ต้องกล่าวรูปแบบการนำไปใช้งานของระบบโซล่าเซลล์ ดังนี้

รูปแบบการผลิตไฟฟ้าด้วยโซล่าเซลล์ แบ่งตามการนำไปใช้งานเป็น 3 ประเภท ดังนี้

หลังจากที่มึนงงกับ การออกแบบการต่อแผงโซล่าเซลล์ไปก่อนหน้านี้กันแล้วกันแล้ว ทีนี้จะพามาดูการติดตั้งแผงโซล่าเซลล์ สำหรับโรงงาน ทั้งนี้หากจะแบ่งลักษณะการติดตั้ง Solar PV Rooftop ผมขอแบ่งเป็น 2 ลักษณะ (มีอย่างอื่นอีกหรือป่าว ไม่แน่ใจครับ แต่ขอกล่าว 2 ลักษณะแล้วกันครับ)

1.ติดตั้งยึดติดบนหลังคา หรือ Roof Mounting 

     1.1 หลังคาแบบเมทัลชีต

     1.2 หลังคาซีแพ็ค

     1.3 หลังคากระเบื้อง

2.ติดตั้งบนดาดฟ้าของอาคาร หรือ Ground Mounting

เนื่องจากมีมิตรสหาย2 ท่าน ขอให้ทางแอดมิน ช่วยแนะนำวิธีการออกแบบระบบการติดตั้งโซล่าเซลล์ เอาแบบเข้าใจง่ายๆ ไม่เอาสูตรที่ซับซ้อน เนื่องจากไปอ่านหนังสือแล้วมึนๆงงๆ ดังนั้นแอดมินจึงได้จัดทำเป็นPresentation ให้กับมิตรสหาย และก็ได้ติวเข้มแบบง่ายๆไปเรียบร้อยแล้ว ไหนๆก็ทำเป็นไฟล์Presentation แล้ว เห็นว่าน่าจะมีประโยชน์ ก็ขอนำมาให้ท่านที่สนใจไปลองอ่านดู

จากรูปตัวอย่างการต่อแผง PV สำหรับการติดตั้งแบบ Ongrid จะเห็นว่าเราต่อแผงอนุกรมกัน 4 ชุด หรือเรียกว่า 4 String โดยแต่ละ String อนุกรมกัน 17 PV 

ทำไมต้องเป็น 17 PV 4 String ด้วย...ทามมายยย?

ต่ออนุกรมกันมากกว่านี้ได้ไหม?

ต่อขนานกันมากกว่านี้ได้ไหม?

เราจะหาคำตอบเหล่านี้ ได้จากการดูที่ Specification ของ อินเวอร์เตอร์ ที่เรานำมาใช้งาน ตามรูป ครับ

การติดตั้ง Mounting จับยึดแผงโซล่าเซลล์ ที่ติดตั้งบนหลังคาเมทัลชีต มีอยู่จุดหนึ่งที่ช่างหลายๆท่านอาจไม่ทราบ หรืออาจจะลืมไป ก็คือการติดตั้ง Ground Plate ซึ่ง แผ่น Ground Plate นี้สำคัญมากเนื่องจากจะเป็นตัวจิกกับRail เพื่อให้ Rail กับโครงแผงโซล่าเซลล์ เชื่อมโยงถึงกัน จากนั้นRail ก็จะเชื่อมต่อไปยังระบบกราวด์ ดูรูปการติดตั้งด้านล่าง

การต่อแผงโซล่าเซลล์ ก่อนอื่นต้องรู้ Specification ของ ตัวแผงโซล่าเซลล์ (ต่อจากนี้จะเรียก PV นะครับ) และ อินเวอร์เตอร์ ก่อน เพื่อจะได้นำมาออกแบบได้อย่างถูกต้อง อีกทั้งต้องมีความรู้พื้นฐานทางไฟฟ้าเบื้องต้นมาก่อน ซึ่งบทความก่อนหน้านี้ ทางทีมงานโซล่าฮับได้ปูพื้นฐานไปมากพอควรแล้ว สามารถไปหาอ่านได้ที่ facebook.com/solarhub.co.th และที่เว็บ solarhub.co.th ที่เมนู ความรู้เบื้องต้นทางไฟฟ้า เช่น

- การต่ออนุกรม ทำให้ แรงดัน(V)เพิ่ม  , กระแส(A) เท่าเดิม , กำลังไฟฟ้าเพิ่ม

- การต่อขนาน  ทำให้  กระแส(A)เพิ่ม , แรงดัน(V) เท่าเดิม , กำลังไฟฟ้าเพิ่ม

- สูตรพื้นฐานทางไฟฟ้า P=ExI  , E=P/I  , I=P/E

การติดตั้งระบบโซล่าเซลล์ เพื่อประหยัดค่าไฟฟ้า หรือ Solar PV Rooftop สำหรับโรงงานหรืออาคารขนาดใหญ่ ส่วนมากก็จะติดตั้งบนหลังคาเมทัลชีต ซึ่งอุปกรณ์จับยึดแผงโซล่าเซลล์ ซึ่งเราเรียกว่าMounting ก็อาจจะแบ่งตามการจับยึดกับโครงหลังคา เป็น 2แบบ  

          จากการที่ทีมงานโซล่าฮับได้ไปพบลูกค้า หรือผู้ที่สนใจจะติดตั้งระบบโซล่าเซลล์ ทั้งในบ้าน สำนักงาน ในโรงงานขนาดเล็ก กลาง หรือใหญ่ พบว่าอาจจะมีความกังวล และความเข้าใจในรายละเอียดการติดตั้งระบบโซล่าเซลล์ เพื่อประหยัดค่าไฟฟ้า หรือในบางครั้ง อาจเรียกว่า Solar PV RoofTop ซึ่งในเมืองไทยอาจจะยังไม่ค่อยมีข้อมูล หรืออาจมีแต่เป็นข้อมูลที่กระจัดกระจาย ที่ต้องใช้เวลาในการศึกษา ทำความเข้าใจ โดยบางท่านอาจจะมีความกังวลว่า ต้องติดตั้งโดยใช้แบตเตอรี่ด้วยหรือไม่?